سیستم شریانی احشایی شامل: شریان سلیاک، شریان مزانتریک فوقانی و مزانتریک تحتانی می¬باشد. در صورتی که یکی از این شرائین احشایی دچار تنگی و انسداد گردد، دو شریان دیگر گاسترودئودنال و شریان مارژینال می¬توانند جریان خون کافی احشایی را از طریق کولاترال¬ها تأمین نمایند (شکل 18- 26).
در صورتی که شریان گاسترودئودنال به حدکافی تکامل نیافته باشد و یا انسداد 2 شریان از 3 شریان احشایی وجود داشته باشد. امکان بروز علائم ایسکمی احشایی وجود دارد. در موارد انسداد 2 شریان احشایی ،بروز علائم بالینی شایع می¬باشد.
تظاهرات بالینی و تشخیص:
علائم بالینی ایسکمی مزمن احشایی شامل: درد شکم پس از صرف غذا و کاهش وزن می¬باشد. دردهای شکم پس از مصرف غذا معمولاً به فاصله یک ساعت پس از غذا بروز نموده و علائم بالینی آن بصورت درد مبهم و مداوم ناحیه اپی¬گاستر، تا درد شدید و ناتوان کننده و کرامپی شکم می¬باشد. خیلی از بیماران بعلت ترس از غذا که ناشی از درد بدنبال مصرف غذا می¬باشد، مصرف غذا از راه دهان را محدود می¬نمایند. این عامل یکی از علل اصلی کاهش وزن شدید در خیلی از بیماران می¬باشد. سوءتغذیه ناشی از ایسکمی مزمن احشایی می¬تواند شدید و در اغلب موارد با کارسینوماتوز یا بدخیمی اولیه احشایی اشتباه گردد. علائم آترواسکلروزیس سیستمیک در اغلب موارد وجود دارد. (بعنوان مثال درگیری عروق کرونری و کلودیکاسیون و یا سکته مغزی).
تشخیص براساس تهیه شرح¬حال دقیق و معاینه فیزیکی و انجام سونوگرافی داپلکس، سی¬تی¬¬آنژیوگرافی و آنژیوگرافی مزانتریک می¬باشد.روش غیرتهاجمی داپلکس امکان بررسی جریان خون احشایی و تنگی شریان های احشایی را فراهم می¬آورد.
محدودیت عمده داپلکس، ناتوانی در بررسی عروق احشایی در صورت وجود گاز فراوان داخل روده¬ها و یا کلسیفیکاسیون شدید عروق احشایی می¬باشد. بنابراین سی¬تی آنژیوگرافی و یا MRآنژیوگرافی بهترین روش تشخیصی می¬باشد. با استفاده از این روش¬های تشخیصی می¬توان تنگی حداقل 2 شریان از 3 شریان احشایی و نمای عروق کولاترال در نواحی تنگی شریان¬های مزانتریک را مشخص نمود.آنژیوگرافی بوسیله کاتتر جهت اقدامات مداخله¬ای نیز استفاده می¬¬گردد.
درمان:
ری¬واسکولاریزاسیون مزانتریک در اغلب موارد باعث بهبودی علائم و پیشگیری از بروز انفارکتوس مزانتریک می¬نماید. ری¬واسکولاریزاسیون مزانتریک در بیمارانی که دارای علائم ایسکمی مزانتریک و شواهد آنژیوگرافی انسداد عروقی احشایی دارند توصیه می¬گردد.
آنژیوپلاستی و تعبیه استنت در قسمت پروگزیمال انسداد مزمن شریان مزانتریک، در حال¬حاضر درمانی می¬باشد که در اکثر بیماران مورد استفاده قرار می¬گیرد. اگرچه نتایج طولانی¬مدت آنژیوپلاستی و استنت به¬اندازه جراحی بای¬پس شریانی (70% آنژیوپلاستی درمقابل 90% جراحی در طی 3 سال) درخشان نمی¬باشد. اما موربیدیتی زودرس آن کم و در بیماران مسن و کم¬توان با سؤتغذیه توصیه می¬گردد.
روش¬های جراحی شامل آندارترکتومی قسمت پروگزیمال شریان¬های احشایی و یا انجام بای¬پس بوسیله گرافت سنتتیک می¬باشد. استفاده از ورید اتوژن صرفاً در موارد احتمال بالای عفونت مورد استفاده قرار می¬¬گیرد. اکثر جراحان حداقل 2 شریان از 3 شریان احشایی را، ری واسکولاریزه می¬نمایند.
بای¬پس بوسیله روش آنته¬گرید یا رتروگرید به شریان SMA یا سلیاک می¬باشد. بای-پس آنته¬گرید از آئورت سوپراسلیاک روش ارجح می¬باشد که بدلیل احتمال کم خم شدن گرافت بای¬پس بعلت مسیر مستقیم گرافت می¬باشد ولی این روش بعلت نیاز به کلامپ آئورت سوپراسلیاک توام با استرس می¬باشد. روش رتروگرید از آئورت زیر شریان کلیوی یا شریان ایلیاک می¬باشد ، اما احتمال خمیدگی (Kink) گرافت وقتی مزانتر روده¬ها به حالت اولیه برگردانده می¬شود. بسیار زیاد می¬باشد.
